In 2022 is een einde gekomen aan de dalende trend van faillissementen in de zorg. De nasleep van corona, het aanhoudende ziekteverzuim, hoge personeelskosten en de inflatie zorgen samen voor een stijging van 73% in het aantal faillissementen. Het totaal aantal faillissementen is in Nederland met 21% gestegen. Binnen de zorg vonden de meeste faillissementen plaats onder extramurale welzijnszorgorganisaties. Dit blijkt uit cijfers van het CBS.
Aantal faillissementen in de zorg het afgelopen jaar gestegen
Gedurende de coronacrisis daalde het aantal faillissementen in de gezondheids- en welzijnszorg. In 2021 daalde het aantal faillissementen naar 64, het laagste niveau aan faillissementen in de afgelopen twintig jaar. De effecten van corona waren in 2022 nog steeds voelbaar binnen de gezondheids- en welzijnszorg. Echter het aanhoudende ziekteverzuim (met hoge inhuurkosten voor extern personeel tot gevolg) lijkt een structurele vorm aan te nemen, mede veroorzaakt door de krapte op de arbeidsmarkt. Daarnaast was 2022 een jaar met hoge inflatie, wat zich pas in 2023 gaat vertalen in hogere tarieven. Ook waren de steunmaatregelen voor covid (mede voor het hoge ziekteverzuim) van zorgverzekeraars, zorgkantoren en gemeenten in 2022 minder ruim dan in 2020 en 2021. De lagere compensatie voor covideffecten, de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt en de hoge inflatie zorgden voor een zwaar (financieel) jaar voor alle zorginstellingen. Het aantal zorginstellingen dat faillissement heeft aangevraagd, steeg van 64 instellingen in 2021 naar 111 instellingen in 2022. Dit is een stijging van 73%. Het aantal faillissementen in de zorg steeg daarmee van 4,0% naar 6,0% ten opzichte van het totale aantal faillissementen in Nederland.
Figuur 1: Aantal faillissementen in de zorg (exclusief eenmanszaken) (bron: CBS)
Sterke toename van het aantal faillissementen in het afgelopen jaar
Niet alleen in de zorg is een stijging te zien. In 2022 is het totale aantal faillissementen in Nederland met 21% gestegen. Dit werd veroorzaakt door de versobering van de steunpakketten voor corona en de extreem hoge inflatie waarmee bedrijven en instellingen werden geconfronteerd. Dit had direct invloed op het aantal faillissementen. Bijna alle sectoren lieten in 2022 een stijging zien in vergelijking met 2021. Uit de cijfers blijkt dat het afgelopen jaar financieel zwaar is geweest. Ondanks de verschillende steunpakketten vanuit de overheid is het aantal faillissementen toegenomen.
Figuur 2: Aantal faillissementen verdeeld naar bedrijfstak (born: CBS)
De meeste faillissementen bij extramurale welzijnsorganisaties
In 2022 vonden de meeste faillissementen plaats onder extramurale welzijnszorgorganisaties. In deze deelsector werden in totaal 51 faillissementen waargenomen. De grootste stijging in het aantal faillissementen vond plaats in de gezondheidszorg (cure), waar er in 2022 42 faillissementen waren ten opzichte van zestien faillissementen een jaar eerder. Het percentage faillissementen in de cure ten opzichte van het totaal steeg van 1,0% in 2021 naar 2,3% in 2022. Het aantal faillissementen binnen intramurale welzijnsorganisaties steeg van tien naar achttien. Hoewel er in 2020 en 2021 geen faillissementen waren onder verpleeghuizen, waren er in 2022 drie. Binnen de gehandicaptenzorg steeg het aantal faillissementen van acht in 2021 naar dertien in 2022.
Figuur 3: Aantal faillissementen verdeeld naar categorie in de gezondheidszorg (bron: CBS)
Compensatiemaatregelen hebben vooral een kortetermijneffect
De steunmaatregelen van de afgelopen jaren hebben de tekorten bij zorginstellingen weten te dekken, waardoor het aantal faillissementen laag was. Door het wegvallen van de steunmaatregelen staat de financiële continuïteit van zorginstellingen onder druk. De operationele marges van zorginstellingen staan onder druk vanwege onder andere toenemende krapte op de arbeidsmarkt en het hogere ziekteverzuim als gevolg van de coronacrisis. Dit geeft tevens druk op de investeringscapaciteit van de sector, terwijl hier een aanzienlijke opgave ligt. Dit blijft een belangrijk aandachtspunt.
Inzicht in de financiële effecten?
Prognoses en langetermijnscenario-analyses geven u inzicht in uw mogelijkheden en uw financiële continuïteit. De modellen moeten in staat zijn om een meerjarenraming op te bouwen vanuit de zorgexploitatie en de daarmee samenhangende kasstroomgenererende eenheden. Ook moeten deze modellen beschikken over de mogelijkheid om verschillende scenario’s door te rekenen. Een liquiditeitsprognose geeft inzicht in uw financiële ruimte op de kortere termijn.
Wilt u sparren over de mogelijkheden voor uw instelling? Neem contact op met Daan van Houtum.
